21/11/2022
Zaburzenia oddychania - Objawy i przyczyny

Oddychanie jest niezbędne do życia każdego organizmu. Choć proces ten kojarzy się nam z wykonywaniem wdechów i wydechów, w rzeczywistości jest nieco bardziej skomplikowany. Podczas oddychania dochodzi m.in. do uwalniania energii na poziomie komórkowym. Energia ta jest niezbędna do wykonywania wszystkich czynności życiowych. W życiu codziennym zdarzają się sytuacje, w których do czynienia mamy z zaburzeniami oddychania. Wszelkie nieprawidłowości zazwyczaj mają związek z rozmaitymi schorzeniami i chorobami. Przyczyn zaburzenia oddychania może być wiele. Jedne są mniej poważne, inne bardziej, jednak nigdy nie powinniśmy ich lekceważyć. Jakie są objawy zaburzeń oddychania? Z czego mogą wynikać? Na te i wiele innych pytań odpowiemy w poniższym poradniku!

Zaburzenia oddychania - czym są i jak się objawiają?

Zaburzenia oddychania, to innymi słowy, odstępstwa od parametrów, które uznawane są za prawidłowe u zdrowego człowieka. Wpływ na to może mieć wiele czynników. W większości przypadków wiąże się to z wadami anatomicznymi w obrębie górnych dróg oddechowych, tj. chociażby dość często spotykane skrzywienie przegrody nosowej. Trzeba mieć na uwadze, że wszelkie odchylenia od norm prawidłowego oddychania mogą zagrażać naszemu zdrowiu, a nawet życiu. Jeśli zauważymy u siebie objawy charakterystyczne dla tego typu zaburzeń, powinniśmy niezwłocznie udać się do specjalisty.

Zaburzenia oddychania dotyczą kilku cech. Pierwszą z nich jest częstotliwość wykonywania wdechów i wydechów. Przy czym należy wiedzieć, że dorosły człowiek w stanie spoczynku oddycha od 12 do 17 razy na minutę. Kolejnym, równie istotnym aspektem jest tor oddychania (określany na podstawie pracy mięśni). Należy zaznaczyć, że będzie on inny w zależności od płci. U kobiet bardziej zaangażowane są mięśnie międzyżebrowe, zaś u mężczyzn mówi się o torze brzusznym. Jeśli na tym etapie zauważalne są jakiekolwiek nieprawidłowości, możemy mówić o zaburzeniu oddychania.

Typy zaburzeń oddychaniaZespół

zaburzeń oddychania dzieli się na kilka typów. Każdy z nich charakteryzuje się odmiennymi objawami. Przyśpieszony oddech występuje wtedy, kiedy ilość oddechów na minutę przekracza normę. Faktem jest to, że następuje on w trakcie wysiłku fizycznego, jednak równie dobrze może mieć związek z wieloma poważnymi chorobami. Dlatego niezwykle ważna jest obserwacja. Zwolniony oddech to taki, w którym częstotliwość oddechów na minutę jest mniejsza niż 12-17 razy. Jest to szczególnie niebezpieczne, ponieważ przypadłość ta może prowadzić do niedotlenienia mózgu, a w konsekwencji powodować choroby metaboliczne, choroby mózgu bądź zatrucia.

 

Pogłębienie oddechu u osób zdrowych pojawia się tylko podczas aktywności fizycznej. Objaw ten jest charakterystyczny dla cukrzyków (może towarzyszyć śpiączce ketonowej). Z kolei spłycenie oddechu to oznaka bardzo poważnych chorób, tj. nowotwór, czy niewydolność oddechowa. Wyróżniamy także oddech Biota, podczas którego dochodzi do nieregularnych, płytkich wdechów i wydechów. Towarzyszą mu także krótkie okresy bezdechu. Oddech tzw. Cheyne’a-Stokesa (oddech periodyczny) to zaburzenie oddechu polegające na tym, że epizody oddechu o narastającej a następnie zmniejszającej się amplitudzie przerywane są całkowitym zatrzymaniem oddechu oznaczającym bezdech senny, który trwa kilkanascie sekund. Następnie chory zaczyna oddychać normalnie, aż do wystąpienia kolejnego bezdechu. Najczęściej takie zaburzenie pojawia się w czasie snu. Oddech Kussmaula polega na pogłębionym oddychaniu oraz zwiększeniu częstotliwości wdechów i wydechów.

Wyodrębniamy także oddech paradoksalny (zapadanie klatki piersiowej przy wdechu), oddech wzdychający (oddech przerywany głębokimi wdechami, występuje u osób z nerwicą), a także zaburzenia oddychania powodowane przez zmiany w obrębie górnych dróg oddechowych, czy zmiana toru oddychania.

Najczęstsze przyczyny zaburzeń oddychania

Trudności z oddychaniem potrafią uprzykrzyć życie, a w niektórych przypadkach nawet mu zagrozić. Przyczyn takiego stanu może być mnóstwo. W większości przypadków ma to związek z nieprawidłowościami w górnych drogach oddechowych - skrzywionej przegrodzie nosowej, polipach, czy przerośniętej małżowinie. Wszelkie wady anatomiczne należy skonsultować z lekarzem laryngologiem. Zaburzenie oddychania bardzo często występuje u osób żyjących w ciągłym stresie (nagłe ataki paniki, nerwica). Nieregularny oddech może być także objawem chorób metabolicznych (np. cukrzyca). Nierzadko jest spowodowany chorobami układu oddechowego (zapalenie płuc, zatok, astma, odma opłucna, obrzęk płuc, nowotwór). Zaburzenia oddychania mogą być wynikiem bezdechu sennego, który nieleczony grozi poważnymi powikłaniami. Sprawdź, czy to bezdech senny!

Zaburzenia oddychania a bezdech senny

Zaburzenia oddychania w czasie snu mogą mieć bezpośredni związek z obturacyjnym bezdechem sennym. Schorzenie to stanowi realne zagrożenie nie tylko dla zdrowia, ale i życia. Głównym objawem OBS jest chrapanie. Co prawda nie zawsze musi ono wskazywać na tę chorobę, jednak zawsze warto to zdiagnozować, szczególnie jeśli zauważymy u siebie inne objawy. Bezdech polega na zapadaniu się ścian gardła, co utrudnia prawidłowy przepływ powietrza do płuc. Na skutek tego dochodzi do krótkotrwałych przerw w oddychaniu. W trakcie bezdechu przepona i mięśnie oddechowe cały czas pracują, a w organizmie rozpoczyna się walka o tlen. W takiej sytuacji dochodzi do chwilowych wybudzeń, po czym chory znów zapada w głęboki sen. Taki epizod może wystąpić nawet kilkadziesiąt razy w trakcie jednej godziny snu.

Tak, jak zostało wspomniane, najistotniejszym nocnym przejawem bezdechu jest głośne, nieregularne chrapanie. Dodatkowo może pojawić się suchość w jamie ustnej, uczucie dławienia oraz częstomocz. Przy czym warto wiedzieć, że nawet jeśli chrapanie nie jest skutkiem bezdechu, to i tak da się go pozbyć. Dowiedz się, jak wyleczyć chrapanie! Do objawów dziennych zaliczamy uczucie zmęczenia, ospałość, bóle głowy, kłopoty z pamięcią i koncentracją, zaburzenia nastroju, nerwowość. Diagnozowanie bezdechu wbrew pozorom nie jest skomplikowane. W pierwszej kolejności powinniśmy się udać do lekarza rodzinnego, który wyda zalecenia co do dalszego postępowania. Zwykle wykonuje się badanie polisomnograficzne.

 

Jeśli z jakiegoś powodu nie możemy lub nie chcemy zostać poddani hospitalizacji, dobrym rozwiązaniem jest wykonanie badania snu poligrafem. Dzięki niemu, szybko zdiagnozujemy najczęstsze przyczyny związane z zaburzeniami oddychania i bezdechem sennym.

Podsumowanie

Bez oddychania życie byłoby niemożliwe. To jedna z podstawowych funkcji każdego organizmu. Prawidłowe, świadome oddychanie pozwala się wyciszyć oraz warunkuje dobre zdrowie. Niestety, na skutek rozmaitych schorzeń i chorób często dochodzi do zaburzeń oddychania. Dotyczą one częstości wykonywania wdechów i wydechów, ilości nabieranego powietrza oraz toru oddychania. Zespół zaburzeń oddychania możemy podzielić na kilka typów: przyspieszony, zwolniony, pogłębiony, spłycony, paradoksalny, wzdychający, a także oddech Biota, Cheyne’a-Stokesa, czy Kussmaula. Trudności z oddychaniem mogą wynikać z różnych przyczyn. Zwykle wiąże się to z wadami anatomicznymi, chorobami układu oddechowego czy cukrzycą. Zaburzenia oddychania występują także u osób chorych na nerwicę oraz cierpiących na bezdech senny. W tych przypadkach olbrzymie znaczenie ma szybka i trafna diagnoza!