01/12/2022
Problemy z oddychaniem w nocy

Nocne zaburzenia oddychania dotykają coraz większej ilości osób. Duszności w czasie snu, ból w klatce piersiowej w pozycji leżącej, a nawet niedotlenienie i chwilowe omdlenia mogą być powodowane przez niebezpieczne dla zdrowia i życia choroby. Jakie są możliwe przyczyny problemów z oddychaniem w trakcie snu i jak im zapobiegać?

Przyczyny duszności i trudności w oddychaniu

Dusznością nazywane jest subiektywne odczucie braku powietrza. Osobom doświadczającym zaburzeń oddychania w nocy często towarzyszy uczucie kołatania serca lub przyspieszony oddech, szczególnie gdy duszność doprowadziła do nagłego wybudzenia i wręcz „zerwania się” z łóżka. Niejednokrotnie dolegliwościom towarzyszy ból klatki piersiowej i uczucie braku przepływu powietrza, a głęboki oddech staje się dużym problemem dla pacjentów. Jakie są najczęstsze przyczyny duszności w nocy?

Obturacyjny bezdech senny

Bezdech senny pojawia się w momencie, gdy następuje zwężenie dróg oddechowych spowodowane nadmiernym rozluźnieniem podniebienia miękkiego i języczka. Mięśnie te odpowiedzialne są za prawidłowe funkcjonowanie układu oddechowego. Najczęstszy objaw bezdechu sennego to chrapanie w czasie snu przerwane chwilowym zatrzymaniem oddychania, w wyniku czego dochodzi do nagłego wybudzenia śpiącej osoby. Inne objawy bezdechu sennego to m.in. nadmierna senność w ciągu dnia, suchość w ustach po przebudzeniu, drażliwość, czy potliwość i konieczność częstego oddawania moczu w nocy.

Bezdech senny może wystąpić nawet kilkadziesiąt razy w ciągu jednej godziny, a przerwane oddychanie może trwać od kilku do kilkudziesięciu sekund. Podejrzenie bezdechu sennego wymaga pilnej interwencji lekarskiej, gdyż dolegliwość może prowadzić do wystąpienia cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, zawału serca, a nawet niebezpiecznego niedotlenienia mózgu i niepełnosprawności lub śmierci. Warto więc zasięgnąć porady lekarza i dowiedzieć się, czy podczas snu towarzyszy Ci zwykłe chrapanie, czy może problem jest poważniejszy. Sprawdź, czy to bezdech senny.

Przewlekłe choroby płuc

Przewlekłe choroby układu oddechowego również mogą wpływać na nocne trudności w oddychaniu. Do takich chorób zaliczamy m.in. przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), astmę, zwłóknienie płuc, zapalenie płuc, drobne zatory, rozedmę, czy częste zapalenie oskrzeli prowadzące do poważniejszych dolegliwości.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc

W przebiegu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) duszność pojawia się najczęściej w stanie spoczynku. Choroba rozwija się wraz z wiekiem pacjenta i towarzyszy jej brak tchu połączony z mocno odczuwalnym skurczem oskrzeli. Czynnikami wpływającymi na rozwój POChP są palenie papierosów i inne choroby powodujące zwężenie światła oskrzeli. Nieleczona choroba prowadzi do ciężkiej niewydolności płuc, co może skutkować niedotlenieniem mózgu.

Objawy POChP to przede wszystkim uczucie ścisku w górnych drogach oddechowych, poranny kaszel, czy świszczący oddech przy małym wysiłku fizycznym. Już w przypadku pojawienia się porannego kaszlu, warto skonsultować się z lekarzem, który dobierze odpowiednie leczenie.

Niewydolność serca

Niewydolność serca często występuje u osób po zawale serca. Najczęstsze objawy niewydolności to m.in. ucisk w klatce piersiowej przy spoczynku, utrudniony przepływ powietrza i nieustające duszności (szczególnie w momencie wysiłku fizycznego). Co więcej, do objawów można zaliczyć pojawiające się obrzęki, które spowodowane są zatrzymywaniem się wody w organizmie.

Duszności na tle nerwicowo-lękowym

Duszność może być spowodowana tzw. nerwobólami, które pojawiają się przy sytuacjach stresowych i w stanach podenerwowania. Pacjenci uskarżają się na ból klatki piersiowej połączony z kłuciem w okolicy serca i problemami z oddychaniem. Duszności mogą także powodować przyjmowane w nadmiarze leki przeciwbólowe.

Odma opłucnowa

Opłucna jest błoną pokrywającą powierzchnię zewnętrzną płuca. Pomiędzy ścianą klatki piersiowej a płucem (jama opłucna) zwykle znajduje się niewielka ilość płynu umożliwiającego poruszanie się płuca podczas oddychania. Jeśli drogi oddechowe ulegną uszkodzeniu, do jamy opłucnej dostaje się powietrze, a płuco nie jest w stanie pracować prawidłowo, powodując duszność. W zaawansowanej odmie opłucnowej płuco może całkowicie przestać pracować. Zwykle odma występuje u osób szczupłych, najczęściej po urazie klatki piersiowej, ale może występować także samoistnie.

Skrzywienie kręgosłupa

Czynności w układzie oddechowym zachodzą zarówno przy pracy dróg oddechowych, jak i kręgosłupa. Duszność może powodować skolioza - skrzywienie boczne kręgosłupa, które często prowadzi do przykrych konsekwencji wynikających z powstawania zniekształceń w klatce piersiowej.

Czynniki zewnętrzne

Duszność mogą powodować także czynniki niezwiązane z chorobami płuc lub innymi schorzeniami. Zaburzenia oddychania nasilają się po terapii np. lekami nasennymi o działaniu relaksującym mięśnie i hamującym ośrodki oddechowe.

Duszność pojawia się także przy zatruciu tlenkiem węgla. Objawom towarzyszą zawroty głowy, problemy ze wzrokiem, zaburzenia pamięci, czy problemy ze wzrokiem.

Warto wspomnieć, że nieustanne duszności i zatrzymania oddechu może powodować ciało obce w drogach oddechowych. Wówczas mięśnie oddechowe zwężają się, prowadząc do problemów z wydolnością płuc.

Zdrowy sen to podstawa udanego dnia, koncentracji i zdrowia. Odpowiednie wysypianie się zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób, wspomaga pracę mózgu i wydolność serca. Zmagając się przez dłuższy czas z problemami z oddychaniem w nocy, należy przede wszystkim zasięgnąć porady z zakresu wiedzy specjalistycznej, ale istnieje także kilka zasad, które przestrzegane, mogą poprawić jakość snu i polepszyć Twoje samopoczucie. Jak zapobiegać nocnym dusznościom?

Polisomnografia - badanie snu

Badanie snu pozwala zbadać poszczególne stadia snu i procesy, jakie zachodzą w organizmie w stanie spoczynku. Polisomnografia obejmuje 4 podstawowe czynności elektryczne organizmu: EEG, EKG, EMG, EOG. Lekarz podczas badania ocenia bioelektryczne czynności mózgu i ruchy gałek ocznych, bada poziom tlenu we krwi, czynność serca, reakcje fizjologiczne organizmu, a także wzorzec oddychania. Opcjonalnie podczas badania w sposób nieinwazyjny można mierzyć stężenie CO2 w krwi tętniczej (w celu ustalenia hiperkapnii). Polisomnografia jest jednym z kroków podejmowanych w przypadku podejrzenia POChP lub bezdechu sennego.

Innym rozwiązaniem jest badanie snu poligrafem. Przy pomocy pojedynczego urządzenia można określić podstawowe problemy związane z higieną snu. Badanie jest o tyle dogodne, że można je wykonać w warunkach domowych, bez potrzeby hospitalizacji. Przy pomocy poligrafu określa się, między innymi, czy cierpisz na obturacyjny bezdech senny.

Higiena snu

Higiena snu to nic innego jak szereg codziennych czynności mających na celu polepszenie jakości snu. Podstawą dobrego snu jest 15-minutowe przewietrzenie sypialni przed położeniem się do łóżka. Ważne, aby temperatura w pokoju, w którym śpimy, wynosiła około 18 stopni Celsjusza.

Co więcej, staraj się zjeść ostatni posiłek na 2-3 godziny przed planowanym wypoczynkiem. Zadbaj o to, aby spożywane jedzenie było lekkostrawne.

Do poprawy snu przyczyni się ograniczenie spożywanej kofeiny i palenia papierosów. Pamiętaj jednak, aby nałogi rzucać stopniowo. W przypadku nagłego odstawienia substancji możesz nabawić się bólów głowy. Ponadto warto zrezygnować tuż przed snem z używania telefonu lub oglądania telewizji. Niebieskie światło pobudza mózg i może powodować zaburzenia faz snu, tym samym prowadząc do niespokojnego przebiegu nocy.

Zadbaj o aktywność fizyczną w ciągu dnia. Nawet spokojny, 30-minutowy spacer przyczynia się do dotlenienia mózgu i wydzielenia endorfin, niezbędnych do prawidłowego przebiegu snu. Warto także zadbać o stały rytm dnia. Jedz, pracuj i śpij o stałej, określonej porze.

Przydatne mogą się okazać ćwiczenia oddechowe. Przy konsultacji z lekarzem ustal, jakie ćwiczenia będą odpowiednie przy Twojej kondycji zdrowotnej i wykonuj je tuż przed snem. Ułatwi Ci to dotlenienie mózgu i spokojne zasypianie.

Podsumowanie

Sen jest niezbędnym procesem w naszym życiu. Prawidłowo przespana noc gwarantuje nam dobre samopoczucie, większą wydolność fizyczną i kreatywność umysłową. Problemy z oddychaniem w nocy stają się coraz częstszą przyczyną niewysypiania się i poważnych problemów ze zdrowiem, dlatego każdą dolegliwość należy skonsultować z lekarzem, który dobierze odpowiednie leczenie.