13/08/2021
Brak snu - dlaczego jest niebezpieczny?

Brak snu, czyli inaczej deprywacja snu to bardzo niebezpieczna przypadłość. Zaburzenia te mogą powodować przykre konsekwencje. Mimo iż długość naszego snu jest kwestią bardzo indywidualną, naukowcy apelują, aby spać minimum 7-8 godzin dziennie.

Po nieprzespanej nocy towarzyszy nam rozdrażnienie, brak koncentracji i ogromne zmęczenie, jednak nie są to jedyne skutki zaburzeń snu. Jak rozpoznać, że mamy do czynienia z problemem bezsenności? Jakie są objawy niewyspania się i czy mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych? Jak dbać o zdrowy, wartościowy sen? Sprawdź koniecznie!

Objawy niewyspania - jak rozpoznać zaburzenia snu?

Problemy ze snem można podzielić na dwie grupy, jedną z grup zaburzeń snu są tzw. dyssomnie, a drugą parasomnie. To właśnie do tej pierwszej kategorii zalicza się bezsenność, zaraz obok nadmiernego poczucia senności, zaburzenia rytmu okołodobowego, a także narkolepsji. Do tej drugiej grupy natomiast zaliczamy m.in. wszelkie lęki senne, lunatykowanie, koszmary, bruksizm czy RLS.

Jak rozpoznać więc, że cierpimy na bezsenność? Zaniepokoić nas powinno wieczorne zmęczenie niezakończone snem, ogólne trudności z zasypianiem, a także problem z utrzymaniem głębokiego snu. Przerywany lub płytki sen bywa złej jakości, a w dzień towarzyszą nam zaburzenia koncentracji, zmęczenie i nadmierna senność. Czujemy się rozdrażnieni, a nasz nastrój bywa bardzo zmienny. Czasami dochodzi także do upośledzenia naszych funkcji motorycznych, bólów głowy, a nawet brzucha.

Zaburzeniom snu towarzyszą także przedwczesne wybudzania, co skutkuje zmęczeniem po nocy i brakiem odpowiedniego funkcjonowania organizmu oraz mózgu w ciągu dnia. Częste i wielokrotne wybudzanie się może mieć przyczynę w chrapaniu, a nawet obturacyjnym bezdechu sennym - dlatego jeżeli zaobserwujemy jakiekolwiek niepokojące objawy, należy skonsultować je z lekarzem.

Specjalista zbierze odpowiedni wywiad zarówno od pacjenta jak i jego rodziny oraz zaleci prowadzenie odpowiedniego dzienniczka snu. Takie działania dostarczają lekarzowi informacji na temat naszej higieny snu, stylu życia i pozwolą określić, jak choroba wpływa na nasze codzienne funkcjonowanie. Co więcej, specjalista również potwierdzi lub wykluczy zależność braku snu z innymi mogącymi występować wspólnie schorzeniami jak np. depresja, zaburzenia lękowe, przewlekłe choroby neurologiczne czy stan występujący po udarze i wiele innych.

Jakie są przyczyny braku snu?

Bezsenność zaliczana jest do chorób przewlekłych, na które cierpi coraz więcej osób.

Do jednych z najczęstszych objawów zmęczenia po nocy zaliczamy chrapanie, które może być objawem obturacyjnego bezdechu sennego i powodować częste wybudzania. Ponadto, chrapanie zaburza sen nie tylko osobom chrapiącym, ponieważ cierpią również ich partnerzy.

Innymi przyczynami powodującymi brak snu mogą być różnego rodzaju zaburzenia psychiczne takie jak stany depresji, zaburzenia lękowe lub uzależnienia. Bezsenność może przebiegać także wraz z chorobą dwubiegunową. W przypadku pojawiania się stanów depresyjnych oraz samej depresji, brak snu może być zarówno skutkiem choroby jak i przyczyną. Kłopoty ze snem powoduje także stres.

Do przyczyn somatycznych natomiast zaliczyć możemy m.in. 

• wszystkie choroby, którym towarzyszy ból, zaburzający sen,
• astmę, której nasilone objawy duszności nie pozwalają spokojnie zasnąć,
• zgagę i towarzyszące jej pieczenie oraz dyskomfort w przełyku,
• nadciśnienie tętnicze, które niekiedy skutecznie utrudnia zasypianie w pozycji leżącej,
• problemy kardiologiczne, np. niewydolność serca. Podczas tego schorzenia pacjent odczuwa duszności i chęć pionizacji, niestety wiąże się to z wybudzeniem ze snu,
• menopauza - estrogeny (podobnie jak inne hormony) mogą bardzo łatwo wpłynąć na nasze niewyspanie się.

Ponadto problem bezsenności dotyka także osoby zmagające się z innymi, przewlekłymi schorzeniami m.in. układu oddechowego, krążenia oraz borykającymi się z chorobami neurologicznymi. Co więcej, do bezsenności przyczynić się może także miażdżyca mózgu czy też stan wykazujący przebycie udaru.

Inną, bardziej błahą przyczyną jest najadanie się przed zaśnięciem. Obfite, tłuste i ciężkostrawne posiłki mogą zaburzyć nasz rytm dobowy. Niewyspane osoby częściej też nie dbają o prawidłową higienę snu, używają telefonu w łóżku (emituje on światło niebieskie, które zaburza wydzielanie hormonu snu) lub też piją alkohol. Dobrą wiadomością w tym przypadku jest fakt, że najczęściej te przyczyny da się bardzo łatwo wyeliminować.

Aby poprawić swoje samopoczucie i dobrze zasypiać, wystarczy nie spożywać posiłku na trzy godziny przed pójściem do łóżka. Kolacja powinna być lekkostrawna, a nasza sypialnia odpowiednio wywietrzona. Możemy także stworzyć swoją wieczorną rutynę. Dodatkowo, jeżeli spożywamy późnym wieczorem alkohol, pijemy kawę czy palimy papierosy, koniecznie z nich zrezygnujmy.

Skutki niewyspania

Skutki niewyspania się mogą być destrukcyjne dla naszego zdrowia. Osoby śpiące mniej godzin niż ich organizm rzeczywiście potrzebuje, mają częściej obniżoną odporność. Nasz układ immunologiczny nie jest w stanie odpowiednio funkcjonować, a po 24 godzinach niewyspania się zaczyna produkować znacznie mniej limfocytów Tc, które są konieczne podczas walki z patogenami wirusowymi oraz bakteryjnymi.

Kiedy nasz sen trwa mniej niż 7 godzin, jesteśmy zmęczeni w ciągu dnia. Nie podejmujemy aktywności fizycznej, nasza gospodarka hormonalna jest zaburzona, a brak zachowania optymalnej równowagi skutkuje wzmożonym apetytem na wysokokaloryczne posiłki. To wszystko powoduje, że oprócz zmęczenia mamy problem z utrzymaniem prawidłowej wagi, dlatego tak ważne jest, aby przestrzegać odpowiedniej ilości snu.

Skutki niewyspania się widoczne są także w naszych problemach ze wzrokiem. Osoby, które śpią mniej niż 7 godzin na dobę, te ze skłonnościami do częstego wybudzania się oraz cierpiące na chroniczną bezsenność, częściej chorują na jaskrę, a u niektórych może dojść nawet do podwójnego widzenia, uszkodzenia nerwu wzrokowego, a podczas gdy krew nie dopływa do oka, mogą widzieć tzw. światło w tunelu. Są to jednak skrajne przypadki, wywołane przewlekłym brakiem snu. Według badań najczęściej występujące skutki obejmują zmęczenie oczu, suchość, przekrwienie, sińce, a niektórych przypadkach także światłowstręt.

Niewyspane osoby mają często także trudności z wysławianiem się. Ich myśli są rozbiegane, a partnerzy w rozmowie nie zawsze są w stanie zrozumieć przekaz wypowiedzi. Ze względu na niedostateczny brak energii mówią wolno, bardzo niewyraźnie, a czasami zdarza się im powtarzać.

Ryzyko zaburzenia funkcji poznawczych wzrasta. Nie możesz sobie przypomnieć, gdzie zostawiłeś kluczyki? Schowałeś portfel do lodówki? Ogólne roztargnienie czy kłopoty z pamięcią to także skutki bezsenności. Obejmują one obszary naszego mózgu odpowiadające za logiczne myślenie, przetwarzanie informacji, a także podejmowanie decyzji oraz koncentrację. Dlatego za twoje problemy w pracy może odpowiadać ta właśnie przypadłość. Niewyspanie się przyczynia się także do naszej zmienności emocjonalnej. Zaburzona praca mózgu, spowodowana zmęczeniem, może prowadzić do rozdrażnienia czy też złości i agresji.

Jeżeli śpimy znacznie krócej, niż powinniśmy, cierpią także nasze jelita. Nie od dzisiaj wiadomo, że chore jelita mogą wpłynąć na nasze ogólne samopoczucie i przyczynić się do utraty zdrowia. Według badań, osoby posiadające zbyt niski poziom bakterii probiotycznych, śpią gorzej. Co więcej, zaburzona flora bakteryjna może być zarówno przyczyną jak i skutkiem bezsenności.

Skutki niewyspania się obejmują także częste oddawanie moczu oraz znacznie mniejszy niż dotychczas popęd seksualny. Ponadto, brak odpowiedniej ilości snu może wywołać poważne zmiany związane z naszym układem krążenia. U osób, które śpią 4 do 5 godzin na dobę, znacznie częściej dochodzi do wzrostu ciśnienia tętniczego, a to prowadzi do przewlekłych chorób układu krążenia. Wzrasta też niebezpieczeństwo wystąpienia zawału oraz udaru. Badania pokazują, że brak regeneracji organizmu wpływa także na podwyższenie ryzyka zachorowania na chorobę wrzodową. Ponadto, kiedy nasz organizm jest słaby, nie dostarczamy mu wystarczającej energii - może rozwinąć się także cukrzyca typu 2, której przyczyną jest nasz zaburzony przez bezsenność metabolizm.

Ryzyko rozwoju nowotworu, to kolejny niebezpieczny skutek naszego niewyspania się. Nasze komórki regenerują się podczas snu bardzo intensywnie. Warto wiedzieć też, że u niektórych osób, zażywających przewlekle leki także może dojść do problemów z zasypianiem i jakością snu. Należą do nich m.in. leki na depresję i inne schorzenia natury psychicznej, leki moczopędne, hormonalne czy te, które powodują obniżenie ciśnienia krwi.

Leczenie

Jeżeli lekarz zdiagnozuje u Ciebie zaburzenia snu, zaleci indywidualny plan walki z chorobą. Warto mieć na uwadze to, że do sposobu leczenia przyczynią się też inne schorzenia organizmu oraz to jak sobie radzisz z deprywacją snu i czy ewentualne inne czynniki prowadzące do bezsenności zostały wyeliminowane.

Cały proces leczenia nie kończy się jedynie na przyjmowaniu leków. Ważna jest również zadbanie o zdrowy styl życia, odpowiednią dietę oraz higienę snu. Niezastąpiona w leczeniu może okazać się także terapia poznawczo-behawioralna, ponieważ przypadłość ta łatwo się utrwala.

Sposoby na zdrowy sen

Jak dobrze się wyspać? Przede wszystkim spraw by łóżko kojarzyło Ci się z wypoczynkiem i relaksem. Nie należy więc wykonywać w nim żadnej pracy ani jeść kolacji czy obiadów. Dla własnego zdrowia nie powinniśmy też korzystać z telefonu przed zasypianiem. W tym celu znacznie szybciej ustaw budzik i odłóż telefon daleko od łóżka. Światło niebieskie zaburza wydzielanie melatoniny, czyli hormonu snu. Nasz organizm nie jest w stanie odczytać wtedy, czy już jest noc.

Zadbaj o odpowiedni materac

Jeżeli materac, którego używasz, jest niewygodny i powoduje dyskomfort, może być przyczyną twojej dolegliwości. Materac nie powinien być ani zbyt twardy, ani zbyt miękki, ponadto powinniśmy dopasować odpowiednią wielkość do swojego wzrostu. Jeżeli twój materac ma już kilka lat, koniecznie sprawdź, czy nie wystają z niego sprężyny lub inne elementy oraz zobacz, czy nie posiada zbyt mocnych wgłębień.

Styl życia, dieta i regularne badania

Podstawą zdrowego snu jest także zdrowa dieta, więc warto zwracać uwagę na to, co jemy. Pamiętajmy także, aby ostatni posiłek był lekkostrawny, a nasza sypialnia przewietrzona - pozwoli to zadbać o dobrą jakość naszego snu i odpowiednią regenerację. Twoje problemy ze snem mogą mieć też podstawę w schorzeniach psychicznych lub somatycznych, dlatego jeżeli masz jakiekolwiek podejrzenia, zgłoś ten fakt swojemu lekarzowi i poproś o odpowiednie badania.