20/01/2023
Badanie poligraficzne snu, czyli polisomnografia w domu

Wiele osób twierdzi, że wysokiej jakości sen jest lekarstwem na wiele dolegliwości - bardzo słusznie. Nic tak nie wpływa na regenerację organizmu, jak odpowiednia dawka relaksu i odpoczynku. Niczym niezakłócony odpoczynek oddziałuje nie tylko na samopoczucie człowieka, lecz również usprawnia wykonywanie codziennych obowiązków. Niemniej jednak często zdarza się, że ludzie narzekają na problemy z zaśnięciem, a nocne obracanie się z boku na bok może nieco irytować pozostałych domowników. W wielu przypadkach bezsenność spowodowana jest głośnym chrapaniem lub - co gorsza - obturacyjnym bezdechem sennym. Aby wykluczyć to niebezpieczne schorzenie, warto przeprowadzić badanie poligraficzne snu.

Bezdech senny a nocne chrapanie

Obturacyjny bezdech senny to nic innego jak powtarzające się regularnie epizody spłycenia lub zatrzymania powietrza przepływającego przez drogi oddechowe w trakcie nocnego spoczynku. Ta niebezpieczna dolegliwość może dotyczyć nawet 40% mężczyzn powyżej 40. roku życia i kobiet będących w trakcie menopauzy, borykających się z chorobami o podłożu hormonalnym (np. akromegalia, niedoczynność tarczycy). Innymi przyczynami występowania bezdechu sennego w czasie snu jest spożywanie nadmiernych ilości alkoholu bezpośrednio przed snem, palenie papierosów, przyjmowanie leków nasennych i uspokajających, a także zmaganie się z niewydolnością krążenia, nadwagą i otyłością.

Niemniej jednak głównym podłożem obturacyjnego bezdechu sennego są nieprawidłowości w budowie górnych dróg oddechowych. Do najczęściej występujących defektów zalicza się między innymi nieprawidłową budowę żuchwy, zbyt długi języczek, polipy, wiotkie mięśnie podniebienia, przerost migdałków podniebiennych, krótka szyja etc.

Najbardziej dotkliwym symptomem zatrzymania lub spłycenia przepływu powietrza przepływającego przez drogi oddechowe jest głośne chrapanie w trakcie snu. Co więcej - bezdechy prowadzą do niedotlenienia mózgu, uniemożliwiają normalne funkcjonowanie w ciągu dnia, zaburzają koncentrację i pamięć oraz wpływają na ogólne rozdrażnienie i złe samopoczucie. OBS może także wywołać niebezpieczne konsekwencje zarówno dla zdrowia, jak i życia człowieka. Aby dowiedzieć się, czy ma się do czynienia z zespołem obturacyjnego bezdechu sennego, warto przeprowadzić badanie polisomnograficzne lub poligraficzne (skrócone badanie snu, wykonywane najczęściej w domu pacjenta).

Badanie polisomnograficzne a poligraficzne

Chcąc zdiagnozować OBS u osoby cierpiącej na zaburzenia oddychania w czasie snu można wykonać pełną polisomnografię, przeprowadzoną w placówkach medycznych, szpitalach lub laboratorium snu.

Termin „polisomnografia” pochodzi od łacińskiego słowa „somnos” - czyli sen. Pacjent w trakcie trwania tego badania musi być podłączony przez całą noc do rozbudowanej aparatury i czujników, kontrolujących funkcje życiowe w trakcie spoczynku. W skład opisywanej obserwacji wchodzi:

• pomiar saturacji krwi,
• elektrokardiogram (EKG),
• elektromiogram (EMG),
• elektroencefalogram (EEG),
• elektrookulogram (EOG),
• badanie ruchów brzucha i klatki piersiowej,
• ustalanie pozycji ciała.

Podczas badania rejestrowane są ruchy gałek ocznych, napięcie mięśni, przepływ powietrza przez drogi oddechowe, utlenowanie krwi, a także fale mózgowe, występowanie i poziom nasilenia chrapania. Ponadto polisomnografia umożliwia odczytanie zapisów pracy serca i kontroluje reakcje fizjologiczne organizmu na bezdechy. Wymienione parametry mają istotny wpływ na diagnozę, ponieważ pozwalają na obiektywne stwierdzenie, w której fazie spoczynku jest pacjent, a także wykrycie zaburzeń oddychania podczas snu i epizodów mikroprzebudzeń. Warto wiedzieć, że konsekwencją spłycenia lub zatrzymania oddechu jest spadek utlenowania krwi tętniczej, wykrywany za pomocą pulsoksymetru. Co ciekawe - każdy przyrząd jest zaprojektowany w taki sposób, aby pacjent czuł się swobodnie w czasie spoczynku lub podczas ewentualnego wyjścia do toalety. Jak już wspomniano - badanie polisomnograficzne wymaga jednodniowej hospitalizacji, a wynik analizowany jest przez specjalistę i bywa dostępny już po kilku godzinach od zakończenia całego procesu obserwacyjnego.

Poligrafia to nic innego jak uproszczona wersja polisomnografii. Co prawda wspomniane badanie nie obejmuje rejestru napięcia mięśni, oceny EEG i elektrookulogramu, jednak wystarczy do właściwego rozpoznania OBS. W dodatku istnieje wiele różnych aparatów, monitorujących między innymi tętno i utlenowanie krwi, poziom przepływu powietrza, ruchy oddechowe. Warto wspomnieć, że rezultat badania poligraficznego będzie podlegał weryfikacji tylko wtedy, gdy obserwacja będzie trwała przez co najmniej 6 godzin. Niestety - nie każdy potrafi spać spokojnie w szpitalu. Jest to przede wszystkim związane z pewnego rodzaju obawami i dużym stresem. Toteż w takiej sytuacji dobrze jest skorzystać z możliwości diagnostyki w domu.

Badanie poligraficzne snu - dla kogo jest wskazane?

Wskazaniem do badania snu w warunkach domowych - poligrafii - jest najczęściej podejrzenie bezdechu sennego u pacjenta cierpiącego na nadmierną senność i uczucie przewlekłego zmęczenia. Osoby borykające się z tym problemem w czasie snu mają do czynienia z nadmiernym spadkiem napięciem mięśni podniebienia miękkiego, tylnej ściany gardła i języka. W konsekwencji tego dochodzi do spłycenia lub chwilowego braku przepływu powietrza przez górne drogi oddechowe. Dużym utrudnieniem w diagnozie OBS jest fakt, iż część osób cierpiących na to niebezpieczne schorzenie w początkowym stadium choroby nie odczuwa żadnych uciążliwych dolegliwości. Niemniej jednak często skarżą się na niżej wymienione trudności.

Dzienne objawy bezdechu sennego:

• zaburzenia koncentracji i pamięci,
• nadmierna senność,
• suchość w ustach i spierzchnięte wargi po przebudzeniu,
• poranne bóle głowy,
• rozdrażnienie i zły nastrój.

Nocne objawy bezdechu sennego:

• głośne chrapanie,
• przerwy w oddychaniu,
• częste oddawanie moczu,
• nagłe wybudzenia i problemy z ponownym zaśnięciem,
• nadmierna potliwość.

Badanie poligraficzne snu - przygotowanie

Wielu pacjentów cierpiących na zaburzenia snu zastanawia się, w jaki sposób odpowiednio przygotować się do wspomnianego przedsięwzięcia. Otóż do diagnostyki problemów z oddychaniem w czasie spoczynku nie trzeba się rygorystycznie szykować. Niemniej jednak w dniu badania poligraficznego nie należy spożywać mocnej herbaty, kawy, napojów energetycznych i ciężkostrawnych dań. Nie wolno również stosować środków nasennych i uspokajających, a w przypadku przyjmowania leków przeciwdepresyjnych lub psychotropowych trzeba poinformować o tym lekarza. Podobnie jest w sytuacji, gdy pacjent zmaga się z chorobami kręgosłupa.

Do czego prowadzi nieleczony bezdech senny?

Mało osób wie, że zespół obturacyjnego bezdechu sennego jest bardzo niebezpiecznym schorzeniem, prowadzącym do różnych konsekwencji zdrowotnych, zagrażających życiu człowieka. Dlatego nie należy ignorować żadnych objawów wskazujących na tę poważną chorobę. Następstwa nieleczonych epizodów zatrzymania przepływu powietrza w czasie snu to między innymi zaburzenia rytmu serca, obniżone libido, impotencja, niedotlenienie i udar mózgu, choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie płucne, cukrzyca.

Podsumowanie

Nie ulega wątpliwości, że powszechnie znany bezdech senny potrafi zamienić każdą noc w koszmar. Wysokiej jakości, zdrowy sen jest w stanie wpłynąć pozytywnie na wszystkie procesy zachodzące w organizmie człowieka. W przypadku, gdy pacjent cierpi na zaburzenia oddychania podczas nocnego spoczynku, warto zaproponować mu badanie poligraficzne lub przeprowadzenie pełnej polisomnografii.